Pestisitler; yabani otlar, kemirgenler, böcekler ve mikroplar gibi zararlılardan kaynaklanan mahsul zararlarını azaltmak için kullanılıyor. Bu sayede meyve, sebze ve diğer ürünlerin ömrü attırılıyor. Peki, gıdalarda yüksek pestisit çıkması ne anlama geliyor? Pestisitin sağlığa zararları neler?
En geniş anlamıyla, pestisitler; mahsullere, gıda depolarına veya evlere zarar verebilecek ya da istila edebilecek herhangi bir organizmayı kontrol altına almak için kullanılan kimyasallardır. Uzun yıllar boyunca pestisit kullanımı büyük ölçüde denetimsizdi. Ancak 1962 yılında Rachel Carson tarafından yazılan "Sessiz Bahar" (Silent Spring) kitabının yayımlanmasından bu yana, pestisitlerin çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkileri daha fazla incelenmeye başlanmıştır.
İdeal bir pestisit, yalnızca hedef aldığı zararlıyı yok ederken insanlar, diğer canlılar, bitkiler ve çevre üzerinde olumsuz bir etki yaratmazdı. Ancak gerçek hayatta pestisitler kusursuz değildir ve kullanımları hem sağlık hem de çevre açısından çeşitli etkiler yaratabilir.
Gıdalarda yüksek pestisit seviyeleri, meyve, sebze veya diğer ürünlerde bulunan pestisit kalıntılarının yasal olarak belirlenmiş güvenlik sınırlarını aştığı anlamına gelir. Bu sınırlar, tüketicileri pestisit maruziyetine bağlı olası sağlık risklerinden korumak amacıyla belirlenmiştir. Pestisit kalıntıları bu eşikleri aştığında, gıda güvenliği ve insan sağlığı üzerindeki olası olumsuz etkiler konusunda endişeler ortaya çıkabilir.
Pestisitler, tarımsal üretimi tehdit eden zararlıları yok etmek için kullanılan kimyasallardır. Ancak, yüksek dozlarda veya uzun süre düşük dozlarda maruz kalmak insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bunlar arasında:Akut etkiler: Baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, cilt ve göz tahrişi (EPA, 2021).Kronik etkiler: Hormon sistemi bozuklukları, sinir sistemi hasarı, üreme problemleri, çocuklarda gelişim geriliği ve bazı kanser türlerinin artmış riski (Ulusal Çevresel Sağlık Bilimleri Enstitüsü - NIEHS, 2022; WHO, 2019).Biyobirikim: Bazı pestisitler, zamanla vücutta biriken ağır metaller içerebilir ve bu durum toksisiteye yol açabilir (Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi, 2018).