Malatya'da dut yetiştiriciliğinin önemli merkezlerinden Arguvan'da, dutun pekmeze zahmetli yolculuğu başladı. Osmanlı döneminde yaprağı ipek böcekçiliğinde kullanılan dut ağaçlarının meyvesi günümüzde çeşitli işlemlerden geçirilerek pekmez, pestil, olarak tüketiliyor.
Malatya'da, dut yetiştiriciliğinin önemli merkezlerinden Arguvan'da, hasat mevsimiyle birlikte dutu ağaçlardan toplayan vatandaşlar, zahmetli bir uğraş olan pekmez yapımına başladı.
Üretilen pekmezlerin bir bölümü özellikle kış aylarında tüketmek için muhafaza eden çiftçiler bir kısmını ise satarak ev ekonomilerine katkıda bulunuyor.
Dutun olgunlaşmasıyla, sabahın erken saatlerinde bahçelerin yolunu tutan çiftçiler pekmez üretimi için yoğun mesai harcıyor. Ağaçlardan silkelenen dutlar brandalara alınıyor.
Toplanan dutlar daha sonra özenle ayıklanıp yıkandıktan sonra pekmeze dönüştürülmek üzere kazanlarda odun ateşinde saatlerce kaynatılıyor. Doğal ortamda yetiştirilen dutların kaynatılmasıyla, hiçbir katkı maddesi kullanılmadan hazırlanan geleneksel lezzet pekmez daha sonra tepsilerde soğumaya bırakılıyor. Özellikle kış aylarında kahvaltı sofralarını süsleyen besleyici pekmez yapımı için günler süren yorucu ama ekonomik bir kazanç için yoğun bir çalışma gerçekleştiriliyor.
Pekmez üreticileri Sultan Erkaya ile Ali Ekber Özdemir, dutun pekmeze dönüşmesinin zorlu bir süreç olduğunu belirterek, kilogramını 200 TL’den satışa sunduklarını söyledi.Pekmezin sağlık açısından birçok faydası bulunmaktadır.
Pekmez, doğal bir tatlandırıcı olup içeriğinde demir, potasyum, kalsiyum, magnezyum gibi mineraller ile B vitaminleri bulunur. Bu yönüyle besleyici bir gıdadır.
İçerdiği doğal şekerler sayesinde hızlı enerji sağlar. Özellikle sporcular ve enerji gereksinimi fazla olan kişiler için tercih edilen bir besindir.
Özellikle pekmezde bulunan demir, özellikle anemi gibi durumlar için faydalıdır. Demir eksikliğinin tedavisinde yardımcı olabilir.Pekmez, içerdiği fenolik bileşikler sayesinde antioksidan özelliklere sahiptir. Bu özellikleriyle hücresel hasarı azaltabilir ve vücutta serbest radikallerin neden olduğu zararları önleyebilir.
İçerdiği bazı vitaminler ve mineraller sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirebilir.Bazı araştırmalar, pekmezin mide sağlığına iyi geldiğini ve sindirimi kolaylaştırabileceğini göstermektedir.
İçerdiği kalsiyum ve diğer mineraller kemik sağlığı için önemlidir. Bu yüzden düzenli olarak tüketildiğinde kemikleri güçlendirebilir.Ancak, pekmezin yüksek şeker içeriği nedeniyle aşırı tüketiminden kaçınılması gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca, alerjisi olan veya şeker metabolizması bozukluğu olan kişilerin tüketimini doktorlarına danışarak ayarlamaları önemlidir.