Günlük yaşamda, artan yemekleri israf etmemek ya da hızlı ve pratik olmasına adına saklayıp tekrar ısıtmak sıkça tercih edilen bir yöntem. Ancak bazı yiyecekler, tekrar ısıtıldığında hem lezzetini hem de besin değerini kaybederek sağlığımızı tehdit edebilecek zararlı bileşikler oluşturabilir. Hatta tekrar ısıtılıp tüketilen bu besinler ciddi sağlık sorunlarına da yol açabiliyor. Uzman bir diyetisyen asla ısıtılmaması gereken besinleri açıkladı.
Tükettiğiniz besinler kadar bu besinlerin saklama koşullarıda sağlığınız için hayatı önem taşıyor. Bir gün öncesinden kalan yemeği ısıtma alışkanlığı son derece pratik gelse de bazı besinler için bu ciddi anlamda risk oluşturabiliyor.
Uzman diyetisyen Harini Bala tekrar ısıtıldığında sağlığı olumsuz etkileyen besinleri açıkladı. Bu besinleri ısıtmamak gerektiğinin iki önemli nedeni bulunuyor.
Öncelikle, tekrar ısıtıldıklarında içeriklerin kimyasal bileşenleri değişebiliyor ve böbrek hasarı gibi sorunlara yol açan toksik maddelerin salınımına neden olabiliyor.
Diyetisten Bala, ıspanağın çiğ olarak yenildiğinde zararsız olan oksalik asit adı verilen bir madde içerdiğini söyledi. Ancak, tekrar ısıtıldığında, oksalik asit 'kristalleşir' ve 'toksik' hale gelir. Yüksek dozlarda, madde böbrek taşı riskini artırabilir.
Bala, "Ayrıca nitrat da içeriyor ve tekrar ısıtıldığında nitritlere dönüşüyor ve bunlar da zehirlidir" diye ekledi. Nitritler, bağırsaktaki kimyasallarla birleşerek bağırsak tümörü oluşma riskini artıran bileşikler oluşturduğu düşünülen maddelerdir.Diğer araştırmalar, ıspanak yapraklarının, gıda kaynaklı hastalıklara neden olan listeria adlı bir bakterinin istilasına uğrayabileceğini ortaya koydu.
Uzmanlar, ıspanak uygun şekilde ısıtılmamışsa bakterilerin hala üzerinde yaşayabileceğini söylüyor. Bu durum ateş, grip benzeri semptomlar, baş ağrısı, ense sertliği, kafa karışıklığı ve hatta nöbetlere neden olabilir. Bala, tekrar ısıtılmaması gereken bir diğer içeceğin ise çay olduğunu söyledi."Sadece içeceği daha acı hale getirmekle kalmaz. Çünkü tekrar ısıtma, ekşimsi tada sahip tanen miktarını artırıyor. Ayrıca 'içecekte her türlü uykuda olan bakteri aktif hale gelebilir'" dedi.
Son olarak, Bala'ya göre ısıtılması en riskli yiyecek pirinçtir. Pişmiş pirinç soğutulduğunda, toprakta ve sebzelerde bulunan spor oluşturan bir bakteri olan Bacillus cereus içerebilir. Ancak sporlar ısıya dayanıklıdır; bu nedenle onları ısıttığınızda bile risk ortadan kalkmaz.
Bacillus cereus bakterisinin neden olduğu hastalık belirtileri arasında kusma, ishal ve karın krampları yer alır. Bala, virüsü kapma riskini sınırlamak için uyulması gereken bazı kurallar olduğunu söyledi. "Pişirdikten sonra iki saat içinde hava almayan bir kapta buzdolabında saklarsanız tekrar ısıtabilirsiniz."
"Ancak eğer pirincinizi sabah pişiriyorsanız (dışarıda bırakıyorsanız) ve ertesi gün yemek üzere gece buzdolabında saklıyorsanız, Bacillus cereus oluşma olasılığı çok yüksektir."
Geçtiğimiz yıl, 20 yaşında bir gencin makarnayı da etkileyen 'kızarmış pilav sendromu' nedeniyle öldüğüne dair bir haber internette yeniden gündeme geldi.Kimliği belirlenemeyen Belçikalı adam, beş gün boyunca mutfağında unuttuğu ısıtılmış spagettiyi yedikten sonra hayatını kaybetti.Makarnayı yedikten kısa bir süre sonra mide bulantısı, karın ağrısı, baş ağrısı, ishal ve kusma gibi bir dizi semptom yaşamaya başladığı bildirildi ve 10 saat içinde hayatını kaybetti.
Yapılan otopside adamın orta düzeyde sentrilobüler karaciğer nekrozu geçirdiği ve bunun da organlarının iflas etmesine yol açtığı tespit edildi. Klinik Mikrobiyoloji Dergisi'nde vakayı ayrıntılarıyla anlatan doktorlar, hastalığın büyük ihtimalle Bacillus cereus'tan kaynaklandığını söyledi.
TAVUK VE YUMURTAProtein yönünden zengin olan tavuk ve yumurta, tekrar ısıtıldığında protein yapıları değişebilir ve sindirim problemlerine yol açabilir. Özellikle oda sıcaklığında uzun süre bekletilen tavuk ürünleri, bakteri üremesi nedeniyle ciddi gıda zehirlenmelerine neden olabilir.
Patates, tekrar ısıtıldığında hem tadını kaybeder hem de içindeki besin değerleri düşer. Ayrıca, doğru şekilde saklanmadığında zararlı bakterilerin üremesine uygun bir ortam oluşturabilir.
Mantarlar, yüksek protein içeriği nedeniyle tekrar ısıtıldığında protein yapıları bozulur ve mide rahatsızlıklarına yol açabilir. Pişirdikten hemen sonra tüketilmesi veya soğuk şekilde değerlendirilmesi önerilir.
Yemekleri oda sıcaklığında iki saatten fazla bekletmeyin. Artan yemekleri buzdolabında saklayın ve mümkünse bir defadan fazla ısıtmayın. Yemekleri ısıtırken iç sıcaklığının 70°C'ye ulaşmasını sağlayın. Gıda güvenliği konusunda bilinçli olmak hem sağlığınızı korumanıza hem de israfı önlemenize yardımcı olur. Unutmayın, doğru saklama ve tüketim alışkanlıkları sayesinde riskleri en aza indirebilirsiniz.