Hareket eksikliği vücut sağlığınız için zararlıdır. Vücudu hareketsiz bırakmak metabolik süreçleri bozar, kan şekeri ve kolesterol seviyelerini artırabilir. Uzanmak omurga basıncını hafifletebilirken, her iki pozisyonda da uzun süreli hareketsizlik yavaşlayan dolaşım ve azalan enerji harcaması gibi benzer olumsuz etkilere yol açar.
Modern yaşam tarzı, uzun süre hareketsiz kalmayı neredeyse kaçınılmaz hale getiriyor. Ancak oturmak ve uzanmak arasında sağlığımız için daha zararlı olan hangisi?
Oturmak, özellikle masa başında uzun saatler geçiriliyorsa, birçok sağlık sorununa davetiye çıkarabiliyor. Araştırmalar, sürekli oturmanın bel, boyun ve omurga ağrılarına neden olduğunu, aynı zamanda kan dolaşımını olumsuz etkileyerek kalp hastalıkları riskini artırdığını gösteriyor.
Uzanmak ise daha az tehlikeli gibi görünse de uzun süre hareketsiz kalındığında kas ve eklem sertliklerine yol açabiliyor. Ayrıca, sürekli uzanmak metabolizmayı yavaşlatabilir ve obezite riskini artırabilir.
Uzmanlar, her iki pozisyonun da uzun süreli olmasının sağlığa zarar verdiğini vurguluyor. En iyi çözüm, düzenli aralıklarla hareket etmek. Ofiste çalışıyorsanız saatte bir kalkıp kısa bir yürüyüş yapmanız, evdeyseniz pozisyon değiştirerek kaslarınızı aktif tutmanız öneriliyor.
Kansas City'deki Kansas Üniversitesi Tıp Merkezi'nde moleküler ve bütünleştirici fizyoloji doçenti olan John P. Thyfault'un ortak yazarlığını yaptığı bir çalışmada, sağlıklı genç erkeklerden kendi seçtikleri hareketsizlikle hareketsiz kalmaları istendi.
İşe gitmek için araba kullanmak, yatakta daha fazla okumak, saatlerce televizyon karşısında oturmak vb.Çalışmada, daha hareketsiz hale geldikten iki hafta sonra, bu sağlıklı bireylerin metabolik sorunlar geliştirmeye başladığı, buna ciddi insülin direncinin de dahil olduğu, hareketsiz zamanlarını çoğunlukla oturarak mı yoksa yatakta mı geçirdikleri bulundu.
Uzun süre oturmak, her zaman ölüm riskinin daha yüksek olmasıyla bağlantılıdır. Araştırmalar, kan dolaşımını yavaşlattığını ve kalp krizi ve derin ven trombozu gibi durumlar da dahil olmak üzere diğer kardiyovasküler hastalık olasılığını artırdığını göstermektedir.Uzun saatler oturmak ayrıca omurga, boyun ve omuz sorunlarına neden olabilecek ve omurga diski dejenerasyonunu hızlandırabilecek kötü duruşa da yol açabilir.
Düzenli egzersiz bile aşırı oturmanın risklerini tamamen telafi edemez, çünkü çalışmalar günlük 10,5 saatten fazla hareketsiz kalmanın kalp yetmezliği ve kardiyovasküler ölüm riskinin daha yüksek olmasıyla ilişkili olduğunu vurgulamaktadır.
Dinlenmek veya uyumak için uzanmak, dinlenme ve iyileşme için bu pencereyi kullanma konusunda risk taşımaz. Ancak, uyku saatleri dışında aşırı uzanmak fiziksel kondisyon kaybına katkıda bulunabilir. Örneğin, özellikle yatağa bağımlı kişilerde kasları zayıflatabilir, yağ birikimini artırabilir ve metabolik süreçleri yavaşlatabilir. Oturmanın aksine, düz uzanmak omurgadaki baskıyı azaltır ve sırt ağrısı gibi kas-iskelet sistemi sorunlarına neden olma olasılığını azaltır.Ancak, uyanık saatlerde alışkanlık haline gelen uzanma, yavaşlamış dolaşım ve azalmış enerji harcaması gibi oturmanın benzer olumsuz etkilerine yol açabilir. Aşırı durumlarda, hareketsiz bireylerde yatak yaralarına veya kas-iskelet sistemi atrofisine yol açabilir.
Elbette tek istisna uykudur. Vücudumuzun çeşitli fizyolojik onarım süreçlerini tamamlamak için yaklaşık sekiz saat yatmaya ihtiyacı vardır. Özetle, uzanmak sadece dinlenme ve toparlanma amaçlı yapıldığında faydalıdır, oturmanın ise böyle bir faydası yoktur ve kaçınılmalıdır.