Sonbaharın gelmesiyle birlikte hava sıcaklıkları da düşüyor. Mevsimsel değişim, mevsimsel depresyonu da tetikliyor. Uzmanlar mevsimsel depresyonun en büyün nedeninin sonbahar ve kış dönemlerinde azalmaya başlayan güneş ışığı olduğunu söylüyor. Genellikle halsizlik, yorgunluk gibi sorunlarla kendini gösteren mevsimler depresyonla baş edebilmek mümkün.
Sonbaharla birlikte başlayan ve kış aylarının gelmesiyle birlikte de etkisini sürdüren mevsimsel depresyon genellikle sık görülüyor.
Mevsimsel depresyon ya da mevsimsel duygulanım bozukluğu (SAD) kısaca; özellikle sonbahar ve kış aylarının başlamasıyla ortaya çıkan ruh hali değişiklikleri, depresyon ataklarının tanımıdır.
Bu dönem içerisinde görülen depresyon; hayat kalitesini etkileyip, sosyal ve mesleki işlevsellikte önemli bozulmalara yol açabilmektedir. Amerikan toplumunda yaklaşık yüzde 5 oranında görülüp, yılın yaklaşık 4 ayı kadar sürdüğü belirtilen bu durum kadınlarda daha fazla görülmektedir
Azalan güneş ışığının tetiklediği mevsimsel depresyon ruhsal dalgalanmalara, uyku düzen bozuklukları, halsizlik ve yorgunluk gibi belirtilerin ortaya çıkışına neden olabilir.
Ruh halinin düzenlenmesinde önemli işlevi olan bu proteinin (nörotransmitter) azalan güneş ışığı etkisiyle hücrelerdeki miktarı düşer. Bu da üzüntü, hüzün ve depresyona yol açabilir. Üretimi ışığa maruziyetten oldukça etkilenen bu hormon-proteinin kışları uzayan karanlık günlerde salınımı gün içerisinde dalgalanmalar göstererek uyku-uyanıklık döngüsünün bozulmasına, halsiz ve yorgun uyanmalara neden olabilir
Sürekli üzgün, hüzünlü ve çökkün hissedilmesi (günün büyük çoğunluğunda) Önceden keyif alınan aktivitelere karşı ilginin azalması, İştah değişiklikleri: kalorisi yüksek, özellikle karbonhidratlı gıdalara karşı ilgi ve isteğin artışı, Uyku değişiklikleri: Sürekli uyku hali, uyanamama, uykunun yetersiz gelmesi, Uyku süresinin artmasına rağmen enerjisizlik ve sürekli yorgun hissetme, Hareketlerde ve konuşmada yavaşlama ya da amacı olmayan fiziksel aktivitelerde artış (tempo tutma, sallanma vb.), Düşüncenin yavaşlaması, konsantrasyonun azalması, Suçluluk değersizlik düşünceleri, Nadiren görülen ölümle ilgili tekrarlayan düşünceler.
Bu değişiklikler en belirgin olarak duygudurum bozukluklarında görülür. Başta majör depresyon olmak üzere, yineleyen depresif ataklar, bipolar duygulanım bozukluğu ve diğer duygudurum bozuklukları tanısı alan hastalar mevsim geçişlerinde şikâyetlerinde artış hissedebilirler. Bazen de yalnız yaz mevsiminin bitişiyle başlayan, 4-5 ay kadar süren depresyon belirtileri yaşanabilir. Kış hüznü de denilen bu durumun gün ışığı saatlerinin azalmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Dolayısıyla, bu kişilerde ilkbahara kadar sürebilen depresyon belirtileri ortaya çıkabilir. Nadiren tam tersi de söz konusu olabilir.
Mevsimsel depresyon, sonbahar depresyonu, kış hüznü gibi isimlerle nitelendirilen bir tür duygudurum bozukluğu uyku sorunlarına neden olabilir. Mevsimsel depresyonda, majör depresyon bulgularını görürüz. Bunlar; günün önemli bir bölümünde çökkün hissetmek, aktivitelerden keyif almamak, iştah ve kilo değişiklikleri, uyku sorunları, halsizlik ve tedirginlik, enerjisizlik, umutsuzluk ya da değersizlik hisleri, konsantrasyon bozukluğu, ölüm düşüncelerine sahip olmaktır.
Fiziksel aktivite, endorfin salgılar ve genel ruh halini iyileştirir. Yürüyüş, koşu veya dans gibi aktiviteler tercih edebilirsin.Omega-3 yağ asitleri, meyve ve sebzeler gibi besinleri tüketmek ruh halini destekleyebilir.Uyku düzenine dikkat etmek, enerji seviyeni ve ruh halini iyileştirebilir.Arkadaşlarınla vakit geçirmek veya destek gruplarına katılmak, yalnızlık hissini azaltabilir.
Mümkünse gün ışığı alabileceğin açık alanlarda zaman geçir. Hava koşulları uygunsa, dışarıda yürüyüş yapabilirsin.Meditasyon, derin nefes alma ve mindfulness teknikleri ruh halini dengelemeye yardımcı olabilir.