Kolesterol, kalp hastalığı, diyabet ve diğer ciddi hastalıkların da gelişmesinde önde gelen faktörlerden biridir. Kanınızdaki çok fazla kötü kolesterol, kalp hastalığı, felç ve diğer sorunlara yakalanma riskinizi artırabilir. Yüksek kolesterol vücudunuzda bazı belirtilerle kendini gösterebilir.
Kolesterol, hücre zarlarının yapısal ve sinyal bileşenidir. Karaciğerinizin ürettiği mumsu, yağ benzeri bir maddedir. Hücre zarlarının, D vitamininin ve belirli hormonların oluşumu için hayati önem taşır. Kolesterol suda çözünmez, bu nedenle vücudunuzda kendi başına dolaşamaz. Kolesterol, yağ ve proteinden oluşan parçacıklar olan lipoproteinler tarafından kanda taşınır.
İki ana lipoprotein formu vardır
üşük yoğunluklu lipoproteinler (LDL'ler), 'kötü kolesterol' olarak da bilinir: Atardamarlarda birikebilir ve kalp krizi veya felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Çok fazla yağ içeren yiyecekler yemek, kanınızdaki LDL kolesterol seviyesini artırır. Buna yüksek kolesterol, hiperkolesterolemi veya hiperlipidemi de denir.
Bazen 'iyi kolesterol' olarak adlandırılan yüksek yoğunluklu lipoproteinler (HDL'ler): LDL kolesterolün atılmak üzere karaciğere geri dönmesine yardımcı olur. LDL kolesterol seviyeleriniz çok yüksekse veya HDL kolesterol seviyeleriniz çok düşükse, kan damarlarınızda yağ birikintileri birikir. Bu birikintiler, atardamarlarınızdan yeterli kanın akmasını zorlaştırır. Bu, vücudunuzun her yerinde, özellikle kalbinizde ve beyninizde sorunlara neden olabilir veya ölümcül olabilir.
Kanda çok fazla kolesterol olması, atardamarlarda plak birikmesine yol açabilir ve bu da kalp krizi, felç ve diğer sağlık sorunları riskini artırabilir.
Yüksek kolesterol genellikle erken dönemde belirtilere neden olmaz ve çoğu insan kan testi yaptırana kadar buna sahip olduğunu bilmez. Ancak, kolesterol ve yağlardan kaynaklanan plak birikimi kan akışını yavaşlattığında veya durdurduğunda belirtiler gelişebilir. Diğer semptomların yanı sıra, cilt bazen yüksek kolesterolün ilk belirtilerini gösteren yerdir. Ciltte yağlı şişkinlikler (ksantomlar), özellikle dirseklerde, eklemlerde, dizlerde, ellerde, ayak bileklerinde veya kalçalarda yüksek kolesterolü gösterir. Gözlerin etrafında, genellikle buruna en yakın köşelerde (ksantolazma) oluşan yumuşak sarımsı şişkinlikler de aynı şeyi gösterir.
Ağrılı parmaklar ve ayak parmakları: Ellerin ve bacakların kan damarlarında kolesterol birikmesi, bunlara dokunulduğunda ağrılı hale gelebilir.Parmaklarda ve ayak parmaklarında karıncalanma: Bu, yüksek kolesterolün bir diğer yaygın belirtisidir.Ellerde ve parmaklarda uyuşma: Ellerde ve parmaklarda, özellikle geceleri, kalıcı bir uyuşma, yüksek kolesterolün bir işareti olabilir.Soğuk eller ve parmaklar: Sıcak ortamlarda bile alışılmadık derecede soğuk eller ve parmaklar, yüksek kolesterolün bir işareti olabilir.
Kavrama gücünün kaybı: Kavrama gücünde bir düşüş, yüksek kolesterolün bir işareti olabilir. Sarımsı tortular: Parmaklarda ve el tendonlarında görülen ksantom adı verilen küçük sarı lekeler yüksek kolesterolün bir işareti olabilir.Yavaş iyileşen yaralar: Yüksek kolesterolünüz varsa el ve parmaklardaki yaralar yavaş iyileşebilir. Aşırı hassasiyet: Özellikle geceleri, ellerinizde ve parmaklarınızda ağrıya karşı artan bir hassasiyet geliştirebilirsiniz.
Göğüs ağrısı: Göğüste ağrı veya rahatsızlık, genellikle sıkışma, basınç veya sıkışma olarak tanımlanır. Bu, fiziksel efor veya stres sırasında olabilir.Nefes darlığı: Azalmış kan akışı, özellikle fiziksel aktiviteden sonra veya düz yatarken akciğerlerin oksijen almasını zorlaştırabilir.
Çarpıntı: Düzensiz kalp atışları veya çarpıntılar kalp hastalığının bir belirtisi olabilir.Yorgunluk: Kalp kasına kan akışı azalmış kişiler, özellikle fiziksel aktiviteden sonra alışılmadık şekilde yorgun hissedebilirler.Baş dönmesi veya bayılma: Beyne giden kan akışının azalması baş dönmesine veya bayılmaya neden olabilir. Göz belirtileri: Gözdeki korneanın etrafında beliren gri-beyaz halkalar (kornea arkusu).
Yüksek kolesterolü önlemenin bazı yolları şunlardır:Sağlıklı beslenin: Doymuş ve trans yağ, sodyum ve ilave şeker oranı düşük yiyecekleri seçin. Daha fazla meyve, sebze, tam tahıl ve az yağlı süt ürünleri tüketin. Ayrıca diğer yağlar yerine zeytinyağı kullanmayı deneyebilirsiniz.
Düzenli egzersiz yapın: Her hafta en az 2,5 saat fiziksel aktivite yapmayı hedefleyin. Buna hızlı yürüyüş, spor yapma veya evde çalışma dahil olabilir.
Sağlıklı bir kiloyu koruyun: Fazla kiloluysanız, kilo verme planınız için doktorunuzdan yardım isteyin.Alkolü sınırlayın: İçiyorsanız, kendinizi önerilen miktarla sınırlamaya çalışın; bu, 65 yaş üstü kadınlar ve erkekler için günde bir içki ve 65 yaş altı erkekler için günde iki içkidir.Sigarayı bırakın: Sigara içmek yüksek kolesterole katkıda bulunabilir.
Bu makale sadece genel bilgi verme amacıyla yazılmıştır ve doktor tavsiyesi olarak ele alınmaması gerekir. Makalenin içeriğinden yola çıkarak okurun kendi başına koyduğu teşhislerden ntv.com.tr sorumlu değildir. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışın.