Şekli nedeniyle deniz patlıcanı ya da deniz hıyarı olarak adlandırılan deniz canlısının ihracatından ciddi paralar kazanılıyor. Türkiye'de tüketilmese de özellikle Uzak Doğu mutfak kültürünün lezzetlerinden deniz patlıcanı, Ege'de dalgıçların zorlu mesaisiyle çıkarılıyor. Peki, deniz patlıcanı nedir?
Deniz patlıcanı, denizlerin akciğeri olma özelliği taşıyor. Kumdaki ağır metalleri eriterek denizi temizleyen deniz patlıcanı, Çin ve Kore'ye ihraç edilerek ülke ekonomisine gelir sağlıyor. İşte, deniz hıyarı olarak da bilinen deniz patlıcanı hakkında bilgiler...
Türkiye'nin temiz deniz sularında doğal yollarla yetişen deniz patlıcanı, özellikle Çin mutfağında önemli yer tutuyor. Yıllık 2 bin ton av kotası bulunan ürün, her sene belirlenen tarih aralığı ve alanlarda avlanabiliyor. Ürün, kurutularak, Çin ve Kore'ye ihraç ediliyor.
Deniz hıyarları, derisidikenlilerin Holothuroidea sınıfından omurgasız hayvanlardır. Vücutları, ağızla anüsten geçen eksen istikametinde uzamış olup, sosis veya hıyara benzer. Ağız ve anüs karşılıklı iki uca yerleşmiştir. Diğer derisidikenlilerden, kutuplar yönünden geçen eksenin uzamasıyla farklılaşmıştır. Bu uzama hayvanın yan yatmasına sebep olur. Ağız çevresinde çelenk şeklinde 10-30 kadar duyu, dokunma ve av yakalamaya yarayan tentaküller (dokungaçlar) vardır. Genellikle 3–27 cm boyundadırlar. 60 cm uzunlukta olanları da vardır. 900 kadar türü bilinmektedir.Denizlerin kıyılara yakın sığ yerlerinde rastlanır. Ambulakral tüp ayaklarla yavaş hareket ederler. Tüp ayaklarını duyu organı olarak da kullanırlar. Tüp ayakları olmayan deniz hıyarları diplerde U şeklindeki oyuklarda yaşarlar. Solunumları vücut boşluğunda uzanan bir çift suakciğeri veya solunumağacı denen organlarla sağlanır. Kendilerini yenileme özelliğine sahiptirler. Yumurtlayarak ürerler, erkek ve dişilerinin şekli birbirine çok benzer. Bazıları hermafrodit (çift cinsiyetli)dir.Tentakülleriyle yakaladıkları plankton ve çamurlardaki organik maddelerle beslenirler. Çeşitli renklerde veya cam gibi saydam olanları da vardır.Tehlikeyle karşı karşıya kaldıklarında etkileyici stratejiler uygularlar. Bazı türler beyaz bir tubül salgılayarak avını hareketsiz bırakabilir. Yerliler bu tubülü sağarak resif ayakkabılar ve sargı bezi yapar.Diğer etkileyici özelliği ise midelerini anüslerinden çıkarıp, bulunduğu çevreyi toksik bir çorbaya bular. Ortalama bir akvaryum dolusu balığı öldürebilir fakat kendi de ölür.Bazı türler kendilerini futbol topu kadar şişirebilir, bazıları ise su püskürterek çakıl taşı gibi görünebilir.En önemli özellikleri ise, vücutlarının her yanındaki yakalama kollajeni adlı yapı sayesinde kendini sıvıya dönüştürme becerileridir. Sıvı haldeyken küçük çatlaklardan geçebilir ve tekrar eski haline dönebilirler.